۱۴ واقعیت جالب ، بیوگرافی و عکسهای جدید شاهان صفوی ایران
- شناسه خبر: 21011
- تاریخ و زمان ارسال: 17 دی 1401 ساعت 09:43
به گزارش “خبرخوی” به نقل از اول فارس، دوره صفوی یکی از مهم‌ترین دوران‌های تاریخی ایران به‌شمار می‌آید، زیرا با گذشت حدود ۹۰۰ سال پس از سقوط شاهنشاهی ساسانی؛ یک پادشاهی متمرکز ایرانی توانست بر سراسر ایران آن روزگار فرمانروایی نماید. این دوره یکی از سه مرحله دوران طلایی اسلام و دوره اوج تمدن اسلامی است و یکی از امپراتوری‌های باروت به‌شمار می‌رود.
این پادشاهی توسط شاه اسماعیل یکم بنیان‌گذاری شد و در نهایت با سقوط شاه سلطان حسین در اصفهان در سال ۱۱۰۱ فروپاشید. البته احترام صفویان در میان مردم حتی پس از سلطان حسین نیز پابرجا ماند و حکمرانان بعدی ایران با انتساب خود به نوادگان صفوی مشروعیت‌سازی می‌کردند.
آخرین پادشاه صفوی، شاه اسماعیل سوم “نوهٔ دختری سلطان حسین” بود که در سال ۱۱۲۸ شمسی توسط ابوالفتح‌خان بختیاری، کریم‌خان‌زند و علیمردان‌خان بختیاری در اصفهان به شاهی برگزیده شد و تا ۱۱۵۱ شمسی میلادی شاه صوری ایران محسوب می‌شد و از احترام برخوردار بود. برهمین اساس کریم‌خان‌زند خود را «وکیل» وی می‌نامید.
صفویان، آیین شیعه را مذهب رسمی ایران قرار دادند. روش فرمانروایی صفوی تمرکزگرا و نیروی مطلقه “در دست شاه” بود. پس از ساختن پادشاهی صفویه، ایران اهمیتی بیشتر پیدا کرده و از ثبات و یکپارچگی برخوردار گردیده و در زمینهٔ جهانی نام‌آور شد. در این دوره روابط ایران و کشورهای اروپایی به دلیل دشمنی امپراتوری عثمانی با صفویان و نیز جریان‌های بازرگانی، “به ویژه داد و ستد ابریشم از ایران” گسترش فراوانی یافت. در دوره صفوی “به ویژه نیمه نخست آن”، جنگ‌های بسیاری میان ایران با امپراتوری عثمانی در غرب و با ازبکها در شرق کشور رخ داد که علت این جنگ‌ها جریان‌های زمینی و دینی بود.ایران در دوره صفوی در زمینه مسائل نظامی، فقه شیعه و هنر “معماری، خوشنویسی، و نقاشی” پیشرفت شایانی نمود.
صفویان همواره از لقب شاه پیش از اسم خود استفاده می‌کردند که نشان دهنده قدرت معنوی و دنیوی پادشاه بود. علاوه بر این از لقب‌هایی مانند شاهنشاه، سلطان بر سلاطین، خاقان، صاحبقران نیز استفاده می‌کردند، شاهنشاه لقبی بود که پادشاهان این سلسله را به پادشاهی‌های باستانی مرتبط می‌کرد و می‌توانستند بر تمامی اراضی متعلق به ایران ادعای سلطنت کنند، خاقان و بهادرخان نیز لقبی بود که بعد از حمله مغول در ایران رواج پیدا کرده بود و استفاده از آن نیز نوعی مشروعیت داشت.
تشکیل اولین حکومت مرکزی پس از حمله اعراب به ایران
انتخاب تبریز به عنوان پایتخت
اعلام تشیع به عنوان مذهب رسمی حکومت
پیروزی در جنگ برابر ازبکان در سال ۱۵۱۰ میلادی
شکست در جنگ چالدران
۲- شاه تهماسب یکم ، متولد ۳ اسفند ۸۹۲ شمی در شاه آباد اصفهان ، دوران حکومت : ۲ خرداد ۹۰۳ تا ۲۴ اردیبهشت ۹۵۵ ، پایتخت ـ قزوین و تبریز ، آرامگاه: حرم امام رضا (ع)
پیروزی در برابر ازبکان
شکست‌های پی‌درپی در جنگ با عثمانی
بسته شدن پیمان آماسیه با امپراتوری عثمانی، که به موجب این قرارداد؛ گرجستان غربی، ارمنستان غربی و مناطق عراق کنونی به دولت عثمانی واگذار شد
پناهندگی همایون شاه گورکانیان هند و سلطان بایزید شاهزاده عثمانی به دربار ایران
تغییر پایتخت از تبریز به قزوین
غصب سلطنت و کشته شدن با توطئه پریخان خانم در طول درگیری‌های جانشینی شاه طهماسب یکم
۳-شاه اسماعیل دوم متولد: ۱۰خرداد۹۱۶ در شهر قم ، دوران حکومت : ۳۱ مرداد ۹۵۵ تا ۱۳ آبان ۹۵۶ ، پایتخت: قزوین ، آرامگاه : حرم شاهزاده حسین قزوین
اتفاقات مهم دوران پادشاهی :
در رقابت بر سر جانشینی با کمک قزلباش‌ها بر برادر خود حیدر میرزا پیروز می‌شود.
به محض رسیدن به قدرت تمام عموها، عموزادگان، برادران و برادرزادگان خودش را به قتل رساند “برادر بزرگش محمد میرزا، حاکم فارس و پسرانش مثل عباس‌میرزا که از این کشتار در امان ماندند”
اسماعیل دوم کوتاه‌ترین دوره سلطنت در بین تمام شاهان صفوی را دارست، وی به مدت ۱ سال و ۶ ماه و ۲۲ روز سلطنت کرد.
۴-شاه سلطان محمد خدابنده ، متولد سال ۹۱۱ شمسی در اردبیل ، دوران حکومت: از ۲۲ بهمن ۹۵۶ تا مهرماه ۹۶۷ شمسی ، پایتخت قزوین ، آرامگاه حرم شاهزاده حسین قزوین
اتفاقات مهم دوران پادشاهی :
توسط امرای قزلباش به حکومت می‌رسد
شکست در جنگ با امپراتوری عثمانی و جدا شدن ایالت‌های قفقاز، ارمنستان و آذربایجان از ایران
محمد خدابنده در سال ۱۵۸۵ میلادی از ازبکان شکست خورد که منجر به جدا شدن ایالت خراسان از ایران شد “در همین سال ازبکان مقبره شاه طهماسب را ویران و استخوان‌های وی را بیرون آوردند و آتش زدند”
در جنگ‌های متوالی بر سر پادشاهی با فرزند خود، عباس میرزا که از حمایت قزلباش‌ها برخوردار بود، شکست خورد و در قلعه الموت تا پایان عمر خود در حبس به سر برد.
۵- شاه عباس یکم ، متولد ۱ بهمن ۹۴۹ شمسی در شهر هرات افغانستان ، شروع حکومت: ۹ مهر ۹۶۷ شمسی تا ۳۰ دی ۱۰۰۷ شمسی ، پایتخت : قزوین و اصفهان ، آرامگاه :حرم امامزاده حبیب بن موسی در کاشان
اتفاقات مهم دوران پادشاهی :
با کمک امرای قزلباش به سلطنت رسید
صلح زودهنگام با امپراتوری عثمانی و خریدن زمان برای سامان دادن به حکومت و ارتش
تغییر پایتخت از قزوین به اصفهان
حمله به ازبکان و بازپس‌گیری مناطق از دست رفته دوره سلطنت شاه محمد خدابنده
شروع حملات به امپراتوری عثمانی و بازپس‌گیری تبریز، ارومیه، ارمنستان و فتح تفلیس، کردستان عراق و بغداد
بازپس‌گیری قندهار از چنگ گورکانیان هند
حمله به هرمز با کمک بریتانیا و بیرون راندن پرتغالی‌ها از جنوب ایران
۶- شاه صفی یکم ،متولد سال ۹۸۹ شمسی ، دوران حکومت از ۳۰ دی ۱۰۰۷ تا ۲۲ اردیبهشت ۱۰۲۱ ، پایتخت: اصفهان ، آرامگاه: حرم حضرت معصومه (ع) قم ،
اتفاقات مهم دوران پادشاهی :
کشتن تمام امرای دوره شاه عباس و کشتن و کور کردن تمام خاندان سلطنتی
از دست دادن ایالت‌های بغداد و قندهار
صلح با امپراتوری عثمانی و انعقاد عهدنامه زهاب بین طرفین. با بسته شدن این عهدنامه تا آخر سلطنت صفویان جنگی بین دو کشور درنگرفت.
۷- شاه عباس دوم ( ابوالمظفر شاه عباس ثانی الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان) ، متولد ۱۰ آذر ۱۰۱۱ هجری شمسی در قزوین ،دوران حکومت از ۲۵ اردیبهشت ۱۰۲۱ هجری شمسی تا ۴ آبان ۱۰۴۵ هجری شمسی ،پایتخت اصفهان ، آرامگاه حرم حضرت معصومه (ع) قم
اتفاقات مهم دوران پادشاهی :
در سال ۱۰۲۱ رستم خان سپهسالار و در سال ۱۰۲۲ اقوام بختیاری قیام کردند اما هر دو قیام توسط ساروتقی اعتمادالدوله سرکوب شدند.
در ۴ اسفند ۱۰۲۷ شمسی قندهار دوباره تحت تصرف صفویان درآمد، این شهر تا زمان سقوط اصفهان جزئی از پادشاهی صفویان باقی ماند.
جنگ‌های ایران و روسیه ” ۹۲۹–۹۳۱ ” شمسی رخ داد، هیچ‌کدام از طرفین برتری کامل نیافت با این وجود پس از این دوره جنگ‌ها نفوذ ایران بر قسمت‌های شمالی قفقاز مستحکم شد.
۸-شاه سلیمان یکم یا شاه صفی دوم(ابوالمظفر شاه سلیمان صفی ثانی الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان) ، متولد اسفند ۱۰۲۶ در شهر اصفهان ، دوران حکومت از ۱۰ آبان ۱۰۴۵ تا ۹ تیر ۱۰۷۳ ، پایتخت اصفهان ، آرامگاه: حرم حضرت معصومه (ع) قم
اتفاقات مهم دوران پادشاهی :
ابتدا در ۱۰آبان ۱۰۴۵ هجری شمسی با نام شاه صفی دوم و در اول فروردین ۱۰۴۷ با نام شاه سلیمان تاجگذاری کرد.
در دوره اولین تاجگذاری وی، قبایل شرق دریای خزر سر به شورش نهادند از جمله قزاق‌ها که از طریق دریا به ایران حمله کردند و ضمن کشتار مردم و اشغال بخشی از کشور، شهر فرح‌آباد را به آتش کشیدند.
اداره حکومت توسط وزیر اعظم شیخعلی خان زنگنه و افزایش نفوذ خاجگان و زنان حرم‌سرا.
افزایش ارتباط با دولت‌های اروپایی و ساخت و سازهای بسیار در کشور از جمله ساخت کاخ هشت‌بهشت.
۹-شاه سلطان حسین یکم(ابوالمظفر شاه سلطان حسین الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان) ، متولد ۱۰۴۷ در اصفهان ، دوران حکومت از ۱۶ مرداد ۱۰۷۳ تا ۲۹ مهر ۱۱۰۱ پایتخت اصفهان ،آرامگاه :حرم حضرت معصومه(ع) قم
اتفاقات مهم دوران پادشاهی :
افزایش نفوذ روحانیان شیعه همچون علامه مجلسی و سخت‌گیری بیش از حد به اقلیت‌های مذهبی
شورش افغان‌های غلجایی و ابدالی، بلوچ‌ها، کردها و اقوام لزگی در سرتاسر ایران.
آغاز حملات محمود افغان در سال ۱۷۲۰ برای از بین بردن حکومت مرکزی و سقوط کرمان در سال ۱۷۲۱
فرستادن تهماسب میرزا به قزوین و صفی میرزا به کرمانشاه پیش از سقوط پایتخت برای کمک به دولت مرکزی
محاصره اصفهان از ۱۷ اسفند ۱۱۰۰ توسط محمود افغان، تسلیم تاج و تخت سلطنت درمهر ۱۱۰۱ به محمود افغان و سقوط دولت صفوی
پس از حمله افغان‌ها
۱۰-شاه تهماسب دوم(ابوالمظفر شاه تهماسب ثانی الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان) متولد ۱۶ مهر ۱۰۸۳ در اصفهان ، حکومت از ۲ آبان ۱۱۰۱ تا ۱۱ شهریور ۱۱۱۲ ، پایتخت اصفهان ، آرامگاه: حرم فاطمه معصومه (ع) قم .
اتفاقات مهم دوران زندگی :
دوره اول سلطنت
فرار از اصفهان، تاجگذاری در قزوین و فرار به سوی تبریز، نبرد بی‌فایده با روس و عثمانی و مصالحه با دو دولت مهاجم برای پشتیبانی از وی.
پیوستن به فتحعلی خان قاجار و رهسپاری به سوی مازندران، پیوستن به نادرقلی خان افشار در جریان محاصره مشهد و قتل فتحعلی خان.
دوره دوم سلطنت
نبردهای پی در پی با افاغنه به کمک نادر و بیرون راندن آن‌ها از اصفهان، استمرار دولت در پایتخت اصلی و تاجگذاری دوباره در ۳۰ نوامبر ۱۷۲۹.
نبرد با عثمانی، شکست سنگین از عثمانی‌ها، برکناری از سلطنت توسط نادر در سال ۱۷۳۲ و پایان سلطه سیاسی صفویان.
۱۱- شاه عباس سوم (ابوالمظفر شاه عباس ثالث الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان) ، متولد سال ۱۱۱۰ هجری شمسی ، دوران حکومت ۱۳ شهریور ۱۱۱۱ تا ۱۸ اسفند ۱۱۱۴ هجری شمسی پایتخت اصفهان ، آرامگاه حضرت معصومه ۰ع) قم .
اتفاقات مهم دوران زندگی :
پس از برکنار شدن شاه تهماسب دوم، تهماسبقلی خان عباس میرزا را در یک سالگی جانشین پدر کرد.
در سال ۱۷۳۳ برای اینکه شاه نوزاد دور از دسترس رقبای تهماسبقلی خان باشد همراه با مادرش به قزوین فرستاده شد.
در سال ۱۷۳۶ به دنبال شورای دشت مغان از سلطنت خلع شد و همراه پدرش در سبزوار حبس شد.
تاریخ مرگ او مورد اختلاف است، یا به همراه پدر و برادرانش اعدام شد و یا نابینا و زندانی شد.
پس از مرگ نادرشاه افشار
۱۲- شاه سلیمان دوم(ابوالمظفر شاه سلیمان ثانی الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان) ، متولد ۱۰۹۲ در شهر اصفهان ، دوران حکومت ۲۶ آذر ۱۱۲۸ هجری شمسی ، پایتخت مشهد ، آرامگاه: مشهد
اتفاقات مهم دوران زندگی :
از کشتار خانوادگی صفویان توسط رضاقلی میرزا جان سالم به در برد و پس از مرگ نادرشاه به کربلا نزد راضیه بیگم رفت.
در سال ۱۵۵۲ توسط علی مردان خان، اسماعیل خان فیلی و مصطفی خان شاملو به سلطنت رسید و در کرمانشاهان تاجگذاری کرد و آزادخان افغان بنام او سکه ضرب کرد.
در نبرد با شکست خورد، توسط علیمردان‌خان کور شد و به کربلا بازگشت.
۱۳-شاه اسماعیل سوم(ابوالمظفر شاه اسمعیل ثالث الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان) ، متولد سال ۱۱۱۹ شمسی اصفهان ، دوران حکومت از ۹ بهمن ۱۱۲۸ شمسی تا سال ۱۱۵۱ شمسی ، پایتخت اصفهان ، قبر در” آرامگاه ستی فاطمه اصفهان ”
اتفاقات مهم دوران زندگی :
او از نوادگان دختری شاه سلطان حسین بود.
در سال ۱۷۵۰ طبق یک عهدنامه سه‌گانه توسط ابوالفتح خان بختیاری، علیمردان خان بختیاری و کریم خان زند در اصفهان به سلطنت رسید.
در سال ۱۱۲۸ علیمردان خان، در سال ۱۱۳۰ شمسی کریم خان زند و درسال ۱۱۳۱ محمدحسن خان قاجار به ترتیب وکیل الدوله شدند.
درنهایت کریم خان، محمدحسن خان را شکست داد و دوباره وکیل الدوله شد و شاه اسماعیل را به اباده تبعید کرد.
پس از مرگ کریم خان زند
۱۴-سلطان محمد میرزا (ابوالفتح سلطان محمد میرزا الحسینی الموسوی الصفوی بهادرخان) متولد سال ۱۱۵۰ شمسی در شهر کربلا ، درگذشت و آرامگاه او در سال ۱۱۹۴ شمسی در شهر لکهنؤ پایتخت ایالت اوتار پرادش در هند میباشد.
پسر شاه سلطان حسین دوم بود که در سال ۱۱۷۸ در کربلا متولد شد.
خطبه خواندن آقا محمدخان قاجار به نام او برای بدست آوردن مشروعیت.
سرباز زدن شاهزاده از سلطنت و فرار به شهر لکهنو در هند و زندگی تا پایان عمر در آنجا
انتهای متن/
