به داد زلزله‌زدگان “خوی” برسید

شایعات
از چندنفری در شهر خوی شنیدم که می‌گفتند این زلزله نتیجه آزمایش و منفجرشدن بمب بوده است. یکی می‌گفت کار داخلی‌ها بوده و دیگری معتقد بود کار خارجی‌هاست و قبل از زلزله، صدای یک انفجار آمده است. این حرف را نه‌فقط از مردم خوی که از تهران هم شنیدم. شایعاتی که در جریان است. در زلزله چند سال پیش کرمانشاه وقتی به میان مردم زلزله‌زده می‌رفتیم می‌گفتند یک انفجار بزرگ صورت گرفته که مردم نور سفیدش را در آسمان دیدند و بعد زمین لرزیده است.
قبل از آخرین زلزله آخرین بار ۲۸ دی زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۵.۴ ریشتر شهر و روستاهای اطراف خوی را لرزاند. کارشناسان می‌گویند یکی از بزرگ‌ترین زلزله‌ها و گسل‌های تاریخ زمین‌شناسی در خوی بوده است.

میزان خسارات
زلزله اتفاق تازه‌ای در کشور نیست ولی برخی اشتباهات سازمانی و مردمی در مواقع بحرانی تکرار می‌شود. انبوهی از خودروها در ظهر روز یکشنبه از شهر خارج می‌شدند. پس‌لرزه‌ها مردم را ترسانده بود. همچنین صف‌های طولانی بنزین در شهر و ترافیک در مرکز اصلی شهر نشان از زلزله داشت. قبر شمس تبریزی و کلیساها و مسجدهای قدیمی یادی در شهر خوی وجود دارد. البته شهر خوی آسیب جدی از زلزله ندیده بود؛ اما روستاها و شهرهای اطراف آسیب جدی دیدند و باعث خسارت کلی به هزار و ۱۰۰ واحد و خسارت جزیی به بیش از چهار هزار واحد مسکونی شهری و روستایی شده است. همچنین به ۷۰ روستا آسیب رسیده است. در هر حال این زلزله سومین زلزله شدید در شش ماه گذشته است و از زلزله آخر یعنی زلزله ۵.۴ ریشتری ده روز بیشتر نمی‌گذرد که بسیاری از خانه‌هایی که در آن زلزله آسیب جزیی دیده بودند در این زلزله فروریختند. در این زلزله ۱۰۷۵ نفر مصدوم و سه نفر متأسفانه فوت کردند که آن هم به خاطر فرار بوده است.
به غیر روستاها و خانه‌های تخریب‌شده، مردمی که خانه‌هایشان سالم است هم نگران شب‌مانی در خانه هستند. پس‌لرزه‌های این زلزله تا ۵۰ بار تکرار شده است جوری که حتی پرندگان و کلاغ‌ها هم بعد از هر بار لرزیدن در آسمان پرواز می‌کنند.

مشکل اسکان زلزله‌زدگان
در خوی مثل همه مناطق سیل‌زده و زلزله‌زده‌ مشکل اسکان است. هلال‌احمر کمپ‌هایی در مدارس و سالن‌های ورزشی احداث کرده که در خوی ۲۵ نقطه آماده‌شده است. ولی مردم علاقه‌ای ندارند که از خانه خود دور شوند و می‌خواهند کنار خانه خودشان چادر بزنند. توزیع چادر بین مردم هم مشکلات دارد. معمولاً افراد سودجویی در این اتفاقات از بقیه بیشتر چادر می‌گیرند و این چادرها که قیمت بالایی دارند را در بازار سیاه می‌فروشند. همین مسئله تبدیل به بحران می‌شود. در خوی مردم جلوی اکثر سازمان‌های دولتی به دنبال اقلامی مثل چادر و پتو و والور بودند. به بعضی‌ها افراد اقلام می‌رسد و به بعضی‌ها نمی‌رسد. متأسفانه این موضوع باعث می‌شود برخی از مردم در این مواقع احساس کنند که حق آنها خورده شده است.

آب‌پاشی پلیس به زلزله‌زدگان
غروب روز یکشنبه در محوطه هلال‌احمر مردم می‌خواستند انبار هلال را بشکنند که پلیس با آب‌پاش آنها را متفرق کرد که متأسفانه فیلم‌های منتشرشده از این اقدام پلیس باعث سوءاستفاده‌ شبکه‌های فارسی‌زبان خارجی شد. طوری که احساس شد پلیس و هلال‌احمر نمی‌خواهند به مردم خدمات بدهند. فشار و میل هلال‌احمر به کمپ‌ها باعث می‌شود که خیلی از مردم بی چادر بمانند. سرمای خوی در این روزها روی صفر درجه است و گاهی همراه با برف و باران است.

سوء مدیریت
شهر فیرورق در نزدیکی خوی جزو مناطق آسیب‌دیده در اثر زلزله است. چند جایی از شهر خانه‌ها تخریب‌شده بودند و مردم در چادر و ماشین‌هایشان خوابیده بودند. با دیدن ما از نبود کمک‌ها می‌گفتند. به عبارتی هرکسی از هر چیزی که کم داشت می‌گفت. توزیع اقلام ایراداتی داشت. به همه چادر نرسیده بود. مردم در نقطه شهر کنار آتش نشسته بودند و گرم می‌شدند. چندنفری نزدیک خانه بودند که کسی چیزی از آن ندزدد. یکی از مردان می‌گفت کاش برای مردم یک دست‌شویی هم تعبیه می‌شد که مشکلی نداشته باشند. بلایای طبیعی این قدر شبیه هم هستند که آدم تعجب می‌کند از میزان شباهت و مدیریت آن‌که همیشه دچار مشکل است. بعد از سال‌ها که سیل و زلزله می‌آید هنوز در مدیریت کلان ایراداتی وجود دارد. نیروهای اجرایی و پایین‌تر کارشان را در بهترین سطح انجام می‌دهند.